Licząca zaledwie 5 milionów mieszkańców Finlandia to obecnie jedno z najbogatszych i najbardziej zaawansowanych technologicznie państw w regionie i taka jest jej armia – niezbyt liczna, lecz dobrze wyposażona i otwarta na innowacje. Sytuacja ta przełożyła się też rozwój indywidualnego maskowania żołnierzy. Gdy z początkiem XXI wieku, po 40 latach używania jednego wzoru kamuflażowego (M/62 i jego niewielka modyfikacja M/91), Fińskie Siły Zbrojne postanowiły zastąpić go wzorem skuteczniejszym, potraktowano tę sprawę bardzo poważnie, sięgając do kosztownych, awangardowych rozwiązań.

Fraktale z fińskich lasów

Wprowadzenie nowego kamuflażu poprzedziły badania i testy, których głównymi autorami były dwie fińskie instytucje: Finnish Forest Research Institute (Metla) oraz The Insititute of Information Technology of the State Technical Research Centre. Pierwsza dostarczyła tysiące fotografii fińskiego krajobrazu w różnych porach roku, druga zajęła się ich cyfrową analizą i przetwarzaniem do postaci wielobarwnego wzoru.

Podobna procedura stosowana już była przy projektowaniu wzorów CADPAT i MARPAT, jednak Finowie poszli krok dalej, tworząc wzór zaliczany do następnej generacji tzw. kamuflaży cyfrowych. Pierwsza różnica w stosunku do wymienionych wzorów to rezygnacja z prostokątnych plam zwanych też pikselami na rzecz plam o nieregularnych kształtach przypominających fraktale. Te nieregularne kształty komplikują nieco obróbkę w programach graficznych, umożliwiają za to lepsze odwzorowanie form występujących w przyrodzie. Druga i chyba istotniejsza różnica polega na takim zróżnicowaniu wielkości plam, aby kamuflaż zawierał zarówno mikro-wzór, naśladujący kolorystyczny szum otoczenia, jak i makro-wzór, deformujący sylwetkę ludzką.

Opisany wyżej postęp w stosunku do kamuflaży typu MARPAT i CADPAT mogliśmy już wcześniej zauważyć m.in. w generowanych komputerowo projektach firm Hyperstealth i Roggenwolf, jednak Finlandia była pierwszym zachodnim państwem, które założenia te wcieliło w życie w postaci oficjalnego wzoru kamuflażowego sił zbrojnych.

Nazwa wzoru M/05 sugeruje datę 2005 jako rok wprowadzenia, jednak zdjęcia żołnierzy w tym kamuflażu były dostępne w sieci już w roku 2003r., natomiast na szerszą skalę wzór ten zaczął trafiać do jednostek liniowych na przełomie roku 2006/2007.

 

Kolorystyka i rozkład plam

Wzór M/05 w podstawowym, leśnym wariancie składa się z plam w czterech kolorach: jasna zieleń, ciemna zieleń, ziemisto-brązowy, czarno-grafitowy. Odcienie i proporcje, w jakich zostały użyte, dobrano pod kątem lasów borealnych, które pokrywają 2/3 powierzchni Finlandii, a także znaczną część półwyspu Skandynawskiego, Kanady i Rosji (tajga). Warto jednak zwrócić uwagę, iż jest to kolorystyka, która dominuje również w lasach Europy Środkowej, czego dowodem mogą być m.in. poniższe zdjęcia:

(więcej zdjęć z Karkonoszy do obejrzenia w albumie autora)

Intrygujące jest też spore podobieństwo w doborze barw między wzorem M/05 a niemieckim wzorem Eichenlaub (w wariancie wiosna/lato) z czasów II wojny światowej, a był to wzór projektowany na podstawie obserwacji środkowoeuropejskich lasów liściastych.

Jeśli chodzi o pory roku, w których M/05 skutecznie maskuje, to osiągnięto tu sporą uniwersalność, głównie dzięki znacznemu udziałowi koloru grafitowego i ziemistego brązu, który sprawia, że wzór działa także na tle suchej, jesiennej roślinności, a także wczesną wiosną i w bezśnieżne zimy. Ceną za tą uniwersalność jest niezbyt dobre maskowanie w terenie z wyraźną przewagą świeżej zieleni, gdzie lepiej sprawdzą się kamuflaże typu CADPAT, duński M/84 czy rosyjski Flecktarn-D.

Innym terenem, w którym M/05 będzie wykazywał jeszcze słabsze właściwości maskujące, są jasne, otwarte przestrzenie jak suche łąki i pola, gdzie znacznie lepszym wyborem będą kamuflaże kolorystycznie zbliżone do wzoru MultiCam, włoskiego Vegetato czy rosyjskiego SS-Lato / Partizana.

Jak każdy wzór kamuflażowy M/05 drukowany jest na tkaninie w postaci powtarzających się sekwencji, zadbano jednak, aby powtarzalność ta nie rzucała się w oczy na obiektach wielkości odzieży. Plamy wzoru powtarzają się w pionie co 59 cm, natomiast analizując wzór w płaszczyźnie poziomej widzimy pasma unikalnego wzoru o szerokości 70 cm. Dodatkowo pasma te są przesunięte względem siebie w pionie, co jeszcze bardziej zmniejsza powtarzalność.

Kształt plam jest mocno zróżnicowany – od zbliżonych do owalu wielokątów po rozciągnięte, rozgałęzione formacje. Zróżnicowanie wielkości plam również jest duże – najmniejsze plamy mają wymiary około 5mm x 6mm, natomiast najdłuższe mierzą ponad 30 cm. Plamy układają się we wszystkich możliwych kierunkach, przeważa jednak układ wertykalny, choć nie tak wyraźny jak np. w rosyjskim wzorze VSR.

 

Warianty

Prócz opisanego wyżej, podstawowego wzoru „leśnego” kamuflaż M/05 występuje w wariancie pustynnym, zimowym i mieszanym zimowo-leśnym. We wszystkich wariantach zachowano ogólny rozkład i kształty plam wzoru podstawowego a modyfikacje polegały na redukcji ilości barw tworzących i/lub zmianie poszczególnych odcieni.

Wariant pustynny składa się z plam w kolorze ciemno-zielonym i beżowo-brązowym na piaskowym tle. Powstał on na potrzeby misji zagranicznych w rejonach pustynnych i półpustynnych, takich jak ISAF w Afganistanie.

Wariant zimowy to plamy w kolorze grafitowym na białym tle. Jego przeznaczenie to maskowanie na tle w pełni zaśnieżonego terenu i znajduje zastosowanie w zimowych maskałatach zakładanych na standardowe umundurowanie.

Wariant zimowo-leśny różni się od leśnego jedynie zamianą koloru jasno-zielonego na jasno-szary. Jego przeznaczenie to teren, w którym śnieg występuje jednak nie zakrywa całkowicie roślinności i gleby, co wobec coraz cieplejszych zim jest dość powszechnym zjawiskiem. W wariancie tym występują kurtki typu parka oraz zimowe spodnie.

Prócz tego warto wspomnieć, iż podstawowy wariant „leśny” drukowany jest na trzech typach materiałów i na każdym z nich ma nieco inne odcienie. Standardowe fińskie mundury całoroczne wykonywane są materiału typu twill o dość dużej gramaturze, jednak na misjach zagranicznych w rejonach o klimacie zbliżonym do tropikalnego używa się znacznie lżejszych mundurów z materiału typu ripstop (ich krój też jest nieco inny). Trzeci typ materiału, na którym drukowany jest „leśny” wariant M/05 to laminat paroprzepuszczalny o właściwościach zbliżonych do tkaniny Goretex, z którego wykonuje się odzież przeciwdeszczową.

 

Dostępność na rynku cywilnym

Oryginalne umundurowanie w kamuflażu M/05 jest praktycznie niedostępne dla użytkowników cywilnych. Armia fińska przyjęła wobec tego wzoru politykę ścisłej reglamentacji – mogą go używać jedynie żołnierze w czynnej służbie, rezerwiści nie mają już takiej możliwości a zużyte mundury w kamuflażu M/05 nie trafiają do demobilu. Nie jest to jedynie martwy przepis, co mogę osobiście potwierdzić dzięki korespondencji z pewnym fińskim rezerwistą, który mimo bliskich kontaktów z armią nie mógł nabyć oryginalnego munduru M/05.

Prócz ograniczeń dotyczących wytworzonego umundurowania sam wzór kamuflażowy został opatentowany i podlega prawnej ochronie. Patent formalnie wygasa w roku 2011, ale z pewnością zostanie przedłużony.

Mimo powyższych ograniczeń odzież w kamuflażu M/05 jest dostępna dla cywili i nie trudno ją zakupić. Nie wynika to jednak z nielegalnego obrotu oryginalnym fińskim umundurowaniem ani z faktu kopiowania wzoru i drukowania go z naruszeniem praw patentowych. Stosunkowo wysoka dostępność odzieży w kamuflażu M/05 to wynik pojawienia się na rynku cywilnym dużych ilości oryginalnego, kontraktowego materiału w różnych wariantach wzoru M/05, jaki drukuje dla Finów belgijska firma Seyntex. Materiał ten można nabyć detalicznie na znanych serwisach aukcyjnych, prócz tego kupują go w ilościach hurtowych producenci odzieży militarnej i sportowej. Najprawdopodobniej są to partie materiału, który został odrzucony przez kontrolę jakości, na co mogą wskazywać drobne błędy w postaci występującego miejscowo przesunięcia konturów plam, a także niewielkie różnice w odcieniach. Przy odrobinie szczęścia można jednak nabyć materiał lub odzież, które będą praktycznie pozbawiony jakichkolwiek wad bądź różnic wobec materiału wzorcowego.

Najbardziej dostępny jest materiał w leśnym wariancie kolorystycznym. Bele materiału typu twill, z jakiego wykonuje się standardowe umundurowanie M/05 mają standardową szerokość 150 cm, natomiast materiał typu rip-stop stosowany w mundurach tropikalnych sprzedawany jest z beli 170 cm. Średnia cena przy zakupie detalicznym to około 5 euro za metr bieżący, czyli stosunkowo sporo.

Wśród producentów gotowej odzieży w kamuflażu M/05 najbardziej znana w Polsce jest firma Miwo szyjąca komplety mundurowe wzorowane na kroju ACU. Do wyboru mamy zarówno wersję ripstop jak i standardowy twill. Warto też wspomnieć o znanym sponsorze walk MMA, polskiej firmie Manto, która oferowała nawet szorty treningowe z materiału w kamuflażu M/05.

Prócz tego dostępne są produkty innych firm oraz indywidualnych wytwórców, którzy za pośrednictwem serwisów akcyjnych oferują różne kroje odzieży militarnej szytej z oryginalnego, kontraktowego materiału M/05. Szczególnie ciekawą ofertę posiadają producenci rosyjscy, którzy nadali najnowszemu fińskiemu kamuflażowi nazwę handlową Jeger/Yeger powodując tym spore zamieszanie począwszy od sporów na forach hobbystycznych po dyplomatyczne tarcia na linii Finlandia-Rosja.

 

M/05 a rosyjski Jeger/Yeger/Егерь

Wśród produkowanej seryjnie rosyjskiej odzieży militarnej w kamuflażu o nazwie handlowej Jeger/Yeger/Егерь (dla ułatwienia trzymajmy się może nazwy Jeger) najbardziej znane wzory to:

ANGLIJA M47-01S - dwuczęściowy, jednostronny maskałat z materiału typu twill

ANGLEJA M47-L - dwuczęściowy, jednostronny maskałat z tkaniny wodoodpornej

TEN M61-A2 - dwuczęściowy, jednostronny maskałat z materiału typu twill

PSN-M009 - Dewatka - dwuczęściowy mundur polowy wzorowany na BDU, obecnie wykonywany z materiału typu ripstop

W tym miejscu należy wyraźnie zaznaczyć, iż żaden z wymienionych wzorów w wersji w kamuflażu Jeger (są też inne wersje kolorystyczne) nie został oficjalnie przyjęty na wyposażenie rosyjskiej armii ani żadnej innej państwowej służby mundurowej. Są to produkty komercyjne, dostępne na rynku m.in. za pośrednictwem sklepów internetowych oraz popularnych serwisów aukcyjnych. Z drugiej strony w rosyjskich służbach mundurowych panuje daleko posunięta swoboda w indywidualnym doborze odzieży i wzorów kamuflażu, nie można więc wykluczyć, iż pojedynczy żołnierze bądź jednostki używają wymienionych wzorów. Najprawdopodobniej właśnie taki przypadek legł u podstaw dyplomatycznego sporu między Finlandią a Rosją, o czym napiszemy niżej.

Jeszcze zanim doszło do spięć dyplomatycznych, kamuflaż Jeger stał się przedmiotem dociekań miłośników militariów. Podstawowym pytaniem, na które starano sobie odpowiedzieć brzmiało: czy jest to wierna (a zatem nielegalna) kopia fińskiego wzoru M/05 czy też nowy, zaprojektowany od podstaw wzór, dla którego M/05 był jedynie inspiracją.

Ta druga możliwość mogła wydawać się bardzo prawdopodobna, ponieważ Rosjanie znani są z modyfikowania zachodnich kamuflaży i nadawania im nowych nazw, czego przykładem niech będzie Skol (modyfikacja niemieckiego Flecktarna) czy Flecktarn-D (modyfikacja duńskiego M/84). Głosy prezentujące trzecią możliwość, a mianowicie, iż nie jest to ani kopia ani nowy rosyjski wzór, lecz po prostu kontraktowy, fiński materiał, z którego także w Rosji szyje się odzież militarną, były praktycznie nieobecne, lub ledwo słyszalne. Tymczasem wszystko zdaje się przemawiać za tym, iż to jest właśnie prawidłowa odpowiedź na pytanie, czym jest kamuflaż Jeger, co autorzy niniejszego artykułu postarają się wykazać.

Teoria, iż Jeger to nowy, rosyjski wzór jedynie inspirowany wzorem M/05 znalazła zwolenników m.in. wśród autorów opiniotwórczego portalu o kamuflażach kamouflage.net i została powtórzona w Wikipedii, znalazła też zwolenników na forum militaryphotos.net. Główne argumenty to inne odcienie poszczególnych kolorów oraz inne niż w M/05 proporcje między plamami ułożonymi horyzontalnie i wertykalnie. Nie kwestionując wiedzy i doświadczenia publikujących tą opinię, chcielibyśmy zauważyć, iż większość z nich opiera ją na analizie niewielkiego fragmentu odzieży, jaki można zobaczyć na ilustracji w artykule o kamuflażu Jeger na stronie camotest.de oraz na niskiej rozdzielczości fotografii rosyjskiego żołnierza wykonanej podczas konfliktu gruzińskiego (widocznej poniżej).

Przy tak skąpym materiale fotograficznym są to raczej spekulacje niż analiza, i byłyby one uprawnione, gdyby nie możliwość znacznie dokładniejszego porównania. Dobrej jakości fotografie wzorów odzieży w kamuflażu Jeger są ogólno dostępne w sieci, zaś oryginalny materiał M/05 można bez większych problemów zakupić na serwisach aukcyjnych i sfotografować, co też uczyniliśmy. Niżej przedstawiamy zestawienia odzieży w kamuflażu Jeger z fragmentami oryginalnego materiału rozwiniętego z beli:

Jak widać poszczególne plamy, ich rozkład, proporcje i kolorystyka wzoru Jeger są identyczne z nadrukiem na oryginalnym, kontraktowym materiale M/05.

Widoczne na fotografiach różnice odcieni nie mogą być podstawą do twierdzenia, iż są to różne wzory kamuflażu. Te niewielkie różnice kolorystyczne mogą wynikać z odmiennych warunków oświetlenia i/lub odmiennych ustawień aparatów fotograficznych podczas wykonywania zdjęć. Wpływ na odcienie barw ma również stopień i rodzaj kompresji docelowego pliku graficznego. Nie zapominajmy też, iż poszczególne partie produkcyjne materiału mogą się różnić odcieniem kolorów, co jest normą także przy innych wzorach kamuflażowych, choćby tak popularnych jak amerykański Woodland. Analizując fotografie warto też pamiętać, iż odzież mundurowa jest często zszywana z wielu fragmentów materiału, więc nie często możemy odnaleźć duże fragmenty ciągłego makro-wzoru, który widać na materiale rozwiniętym z beli.

Pozostaje więc pytanie, czy Jeger jest tylko rosyjską nazwą handlową używaną w przypadku odzieży szytej z kontraktowego materiału M/05 czy też wierną kopią kamuflażu, której wykonanie łamie prawa autorskie Finów? Jednoznaczna, 100% pewna odpowiedź wymagałaby dokładnej analizy składu tkaniny i farb użytych do nadruku, istnieje jednak mocny, logiczny argument przeciw tezie, iż Jeger to produkowana w Rosji kopia. Po co bowiem rosyjski przedsiębiorca miałby inwestować znaczne środki w uruchomienie produkcji wiernej kopii materiału w kamuflażu M/05 skoro oryginał jest dostępny na rynku w ilościach hurtowych? Analiza cyfrowa wzoru i kolorów, wykonanie matryc i uruchomienie linii produkcyjne to bardzo kosztowne przedsięwzięcia. Dodajmy w tym miejscu, iż rynek zbytu na odzież w kamuflażu Jeger jest naprawdę ograniczony – rosyjskie służby mundurowe nie zakupią w ilościach masowych odzieży w oficjalnym kamuflażu sąsiedniego państwa, a garstka hobbystów i indywidualnie kupujący żołnierze to zbyt mało, aby opłacało się uruchamiać własną produkcję już dostępnego materiału. Odzież rosyjską w kamuflażu M/05 (oraz innych producentów sprzedawaną jak M/05 lub „finnish digital”) dość chętnie kupują gracze ASG i grupy paramilitarne, ale nawet wśród tych użytkowników nie jest on tak popularny jak inne wzory. Prócz wspomnianego już zdjęcia rosyjskiego żołnierza w Gruzji jedyną znaną mi fotografią przedstawiającą Rosjan w kamuflażu Jeger jest zdjęcie z pokazu organizowanego przez paramilitarne kluby młodzieżowe "Sztorm" i "Berkut" (najprawdopodobniej widzimy na nim przeciwdeszczową wersję maskałatu Angleja).

W kontekście powyższego spójrzmy teraz na wspomniane spięcie dyplomatyczne na linii Finlandia-Rosja z roku 2008. Jego przyczyną było zdjęcie wykonane 10 sierpnia 2008 w czasie konfliktu Rosyjsko-Gruzińskiego i opublikowane 11 sierpnia na portalu militaryphotos.net, a konkretnie siedzący tyłem żołnierz ubrany w mundur najprawdopodobniej z materiału w kamuflażu M/05. Z uwagi na brak kaptura, na pewno nie jest to żaden ze wspomnianych maskałatów Angleja lub Ten, natomiast jest spore prawdopodobieństwo i żołnierz ten nosi, wcześniej wspomniany, komplet mundurowy PSN-N009 – Dewatka... lub jeden z tych, który indywidualni wytwórcy szyją w krótkich seriach i oferują na serwisach akcyjnych.

Reakcję Finów należy ocenić jako zbyt pochopną i nieprzemyślaną – w związku z fotografią przedstawiciele fińskich władz wojskowych sugerowali w mediach, iż Rosjanie kopiują zastrzeżony fiński wzór kamuflażowy i stosują w jednostkach wojskowych podlegających Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Rosjanie zaprzeczyli, co zresztą jest całkowicie zgodne z prawdą. Jak już wspominaliśmy kopiowanie M/05 byłoby całkowicie pozbawione sensu, a odzież w kamuflażu Jeger nie jest wykorzystywana na masową skalę, o oficjalnym przyjęciu jako wzoru armii rosyjskiej nie wspominając. Sprawa ta została dość mocno nagłośniona, m.in. dzięki artykułowi w New York Times, stała się także przedmiotem gorących dyskusji na forum militaryphotos.net (dyskusje Finland Sees a Familiar Pattern in Photos From the Georgia Conflict oraz Finland:did Russia steal our camouflage design?). Co ciekawe kontrowersje te dotychczas nie zostały rozstrzygnięte przez sensowne argumenty, mamy nadzieję, iż nasz artykuł i zawarte w nim materiały rzuciły nowe światło na sprawę i rozwiały większość wątpliwości. Fiński wzór M/05 i rosyjski Jeger to identyczne kamuflaże, drukowane najprawdopodobniej na tym samym materiale pochodzącym z tej samej belgijskiej fabryki. Jedyne, co je różni to nazwa, którą operują poszczególni producenci odzieży i firmy handlowe.

 

Podsumowanie

Rodzina kamuflaży M/05 to przykład kompleksowego i bardzo efektywnego podejścia do tworzenia wzorów maskujących, które najprawdopodobniej stanie się wkrótce standardem w każdej armii, która stawia na nowoczesność i jakość. Trzeba jednak zaznaczyć, iż zarówno sam etap projektowy jak i produkcja odzieży w tak wielu wariantach kolorystycznych generują koszty, na które nie każde państwo będzie sobie mogło lub chciało pozwolić.

Warto też na koniec zauważyć, iż potencjalna przewaga M/05 nad starszymi wzorami wynikająca z przemyślanego połączenia mikro-wzoru i makro-wzoru jest w praktyce dość mocno niwelowana. Podstawowe tego przyczyny to:

  • krój odzieży, który zazwyczaj wymaga zszycia razem wielu drobnych fragmentów materiału, a te przy masowej produkcji są dobierane przypadkowo, co przy skrajnie niekorzystnym układzie może całkowicie zniweczyć efekt makro-wzoru
  • oporządzenie noszone na odzieży kamuflażowej, które często jest w innej kolorystyce i zakrywa znaczną jej część (kamizelki taktyczne, plecaki, kabury itd).
  • stosunkowo niewielka odległość, na której efekt rozbicia sylwetki przez makro-wzór jest widoczny. W przypadku kamuflażu M/05 powyżej 100 m zanika on niemal całkowicie, co w teranie leśnym jest wynikiem wystarczającym, ale na otwartej przestrzeni i przy większych odległościach przewaga nad kamuflażami typu MARPAT czy CADPAT jest znikoma.

Oczywiście wymienione wyżej problemy dotyczą każdego kamuflażu "cyfrowego" o parametrach zbliżonych do fińskiego M/05 a także starszych "analogowych" kamuflaży, które próbowały godzić dobry mikro-wzór z makro-wzorem, jak choćby niemiecki Flecktarn, duński M/84 czy wyprzedające swa epokę kamuflaże Waffen SS.

M/05 nie jest "kamuflażem idealnym", jednak wśród współcześnie dostępnych wzorów niewątpliwie wyróżnia się skutecznością i stopniem dopracowania. Jeśli więc tylko mamy taką możliwość, warto rozważyć zaopatrzenie się w odzież w tym wzorze, bo dopóki więcej państw nie pójdzie w ślady Finów, ciężko o lepszy wybór, szczególnie gdy myślimy o zastosowaniu w lasach Europy, Północnej Ameryki lub w rosyjskiej Tajdze.

 

Autorami tekstu są Bartosz Brycki ("Heimdall", opracowanie tekstu) oraz "Kazik" (  redakcja, opracowanie materiałów graficznych).
Zainteresowanych tematyką zapraszamy też do lektury artykułu: Teoria kamfulażu - wprowadzenie, autorstwa Heimdalla.


Aktualizacja: 2013-10-27

Jakiś czas temu (nie później niż w 2012r.) pojawiły się zdjęcia SOBR "Bułat", na których można znaleźć maskałaty M047-01 "Anglija" w kamfulażu M/05 (lub Jagiele, jak to woli nazywać producent).

 

Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь
Fiński kamuflaż M/05 oraz Jeger/Yeger/Егерь

Komentarze

corner342@ : 29/01/2017 13:40:53
Kamuflaż zajefainy .Mundur Powinien prosty krój, estetyka, symetria.A jak Polacy coś zrobią to pożal się, dziwaczne wielkie kieszenie,mysla ze jak cos zrobią orginalnego to wszyscy będą kupować ich produkt.
kazik : 01/03/2014 21:03:22
They were available for purchase on Allegro.pl (a Polish version of ebay) few years ago. Haven't seen them for sale anywhere for a while though.
tume-90@ : 01/03/2014 17:48:09
I can't understand the tekst, i'm finnish. Where can i buy the fabric/textile? There is a big roll of it in one picture.
skcsckmskcs@ : 23/12/2012 16:55:40
Didn´t understood the text, but the desert camo is actually M04, not M05. And so is the lighter green one, so called tropical.
bogumilw2@ : 13/06/2012 08:07:00
Dzięki
Już patrzyłem niestety nie ma na mnie rozmiaru:-(
Może ktoś ma inne propozycje?
kazik : 12/06/2012 14:04:41
Frontowiec.com ma parę mundurów w tym kamuflażu. W wyszukiwarce (na ich stronie, umieszczona po prawej) wpisz "Jagieł".
bogumilw2@ : 12/06/2012 11:12:17
Czy gdzieś powyższe mundury można nabyć. Może macie jakieś stronki bo jestem początkującym w tej kwestii.
bogumilw2@ : 12/06/2012 11:09:35
Witajcie
Usilnie poszukuję munduru w fińskim bądź też białoruskim kamuflażu. Miwo niestety odpada pisałem do nich niestety nie planują wznowienia produkcji. A szkoda.
Może macie jakieś namiary.
kazik : 31/12/2011 13:32:31
Ja go dawno nigdzie nie widziałem, ale też trudno powiedzieć, żebym szukał.
Możesz zapytać na kamizelki.prv.pl, bo tam są osoby interesujące się szyciem, więc powinny być bardziej zainteresowane. Bo zakładam, że Nightfoxa już pytałeś.
astrzab@ : 30/12/2011 17:15:34
czy ktos wie gdzie mozna kupic pare metrow materiału w kamuflazy zimowym np. finski m05
kazik : 13/10/2010 21:01:41
Night Fox pisał niedawno, że ma materiał w zimowym Finie - skontaktuj się z nim, najlepiej przez jego stronę: http://www.nightfox.pl/
kazik : 11/10/2010 12:42:48
Wydaje mi się, że najlepiej zapytać na forum kamizelki.prv.pl (aczkolwiek rejestracja jest tam problematyczna) lub na weekend-warriors.pl

Na WW widziałem, jak ktoś się chwalił maskałatem zimowym uszytym z materiału w tym kamuflażu (przy czym szył go sobie sam, więc musiał mieć do niego dostęp).
marinko@ : 11/10/2010 11:31:42
Gdzie kupić m05 w wersji zimowej???
please!
Do góry
Новости

Aktualności

Do oferty Frontowca dołączyły repliki hełmów K6-3 (z przyłbicą), 6B27 oraz 6B28 produkcji TacGear.ru. Razem z nimi znajdziemy także pokrowce na 6B27 (flora) oraz na 6B28 (flora, cyfrowa flora).

Dawno temu informowaliśmy o pojawieniu się w sieci informacji oraz zdjęć na temat następcy AK-74M oraz serii AK-10x, czyli AK-200*. Obecnie jednak okazuje się, że jest to już dosyć przestarzała informacja i najnowszy AK z Iżmaszu nazywa się AK-12 (od Awtomatu Kałasznikowa 2012) i nieco różni się od poprzedniej iteracji w serii.

Подобные

Podobne

  • Nowy białoruski kamuflaż oraz mundur

    W roku 2008 Siły Zbrojne Republiki Białoruś przyjęły do użytku nowy wzór kamuflażu, zwany potocznie "cyfrową florą" (w Białorusi znany jako "pikseljnyj kamuflaż"). Dotychczas użytkowaną Florę przyjęta pod koniec lat 90-tych XX w. zaczęto zastępować sukcesywnie. Każdemu kolejnemu poborowi rekrutów wydawano już nowe mundury.W ten sposób pod względem kamuflażu wojsko białoruskie dosyć szybko wdraża zmianę w umundurowaniu.

    Więcej »
  • M047-01 "Anglija" Diewiatka / М047-01 "Англия" Девятка

    Produkty Diewiatki jeszcze jakiś czas temu były kompletnie nieznane. Obecnie jednak coraz częściej możemy zobaczyć ich produkty w użyciu przez żołnierzy różnych jednostek, aczkolwiek dalej są one dosyć unikalne. Jednym ze strojów w ofercie Diewiatki jest kombinezon maskujący M047-01 "Anglija" ("Anglia"), który przedstawimy w poniższym opisie.

    Więcej »